نشانه های بیمار معتاد چیست؟ از کجا باید بفهمیم که اعتیاد داریم؟ چطور بفهمیم یکی از نزدیکان‌مان اعتیاد دارد؟ امروزه مواد متفاوت و جدیدی دست به دست می‌شوند که بسیاری از مردم از خطرات آن‌ها آگاهی ندارند. از همین رو سودجویان این مواد را با عناوینی نظیر لاغرکننده، شادی آور، جوان ساز و سایر مواردی از این دست به فروش می‌رسانند و ممکن است مصرف کننده خود نیز متوجه اعتیادش نشود.

نشانه های بیمار معتاد از سه جنبه باید بررسی کرد. تمامی آن‌ها در این سه جنبه جسمی، روانی و رفتاری بیمار را تحت تاثیر قرار می‌دهند. در ادامه به طور مختصر راه‌های شناسایی نشانه های اعتیاد را آورده‌ایم. 

منبع: نشانه های بیمار معتاد

ویژگی های مشترک و نشانه های بیمار معتاد

همه مواد اعتیادآور دارای یکسری ویژگی‌های مشترک هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پس از گذشت مدتی از مصرف منجر به بروز اثر تحمل می‌شوند (یعنی با مصرف همان دوزهای قبلی نمی‌توانید به اثرات دلخواه خود دست پیدا کنید).
• به بروز وابستگی جسمانی و روانشناختی می‌انجامند.
• در صورت قطع مصرف سندروم محرومیت از مواد ایجاد می‌کنند (مجموعه‌ای از علائم جسمانی و روانشناختی ناخوشایند که مجبور می‌شوید مجددا مواد بکشید).
• منجر به احساس ولع و تمایل زیاد برای مصرف مجدد می‌شوند.
• منجر به بیش تحریکی مدارهای دوپامینی در مغز شده و در نهایت باعث می‌شوند که مصرف مواد را نسبت به سایر موارد مهم در زندگی خود در اولویت قرار دهد.

نشانه های بیمار معتاد | آشنایی با سه بعد اصلی اعتیاد

اعتیاد به مواد مخدر در 3 سطح جسمانی، روانشناختی و رفتاری بیمار را درگیر خود می‌کند و منجر به بروز علائم مختلف می‌شود. در ادامه به توضیح هریک از آن‌ها پرداخته‌ایم.

علائم جسمی بیمار معتاد

همانطور که گفته شد همه مواد مخدر از گل و گراس گرفته تا کراک و هروئین همگی با ایجاد اثر تحمل و تحت تاثیر قرار دادن ساختارهای مغز منجر به وابستگی جسمانی می‌شوند. در نهایت اعتیاد جسمانی به مواد با علائم مختلفی خود را نشان می‌دهد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• بروز تغییراتی در الگوی خواب نظیر دچار شدن به بی‌خوابی یا پرخوابی مفرط
• بروز تغییراتی در وزن و اشتها
• احساس رخوت، خستگی مفرط و کمبود انرژی
• کاهش تعادل حرکتی و سستی کلام
• قرمزی چشم‌ها ( این علامت بیشتر در اعتیاد به کانابیس‌ها نظیر گل و حشیش دیده می‌شود)
• تنگ شدن مردمک چشم (بیشتر در اعتیاد به مواد مخدر افیونی نظیر هروئین دیده می‌شود)
• افزایش آبریزش بینی (بیشتر در اعتیاد به کوکائین دیده می‌شود)
• ایجاد لکه و مشکلات پوستی مختلف

علائم روانشناختی بیماران معتاد

یکی از جنبه‌های بسیار مهم اعتیاد وابستگی روانشناختی به ماده مخدر است. این وابستگی باعث می‌شود که هنگام قطع مصرف با علائم روانی ناخوشایندی نظیر بیقراری، اضطراب و افسردگی مواجه شوید که این مسائل خود می‌توانند انگیزه لازم برای ترک را از بین ببرند. علائم روانشناختی که نشان می‌دهند دچار اعتیاد به یک ماده مخدر شده‌اید عبارتند از:

• کسی که اعتیاد دارد وقتی دچار احساسات ناخوشایند می‌شود به مصرف مواد پناه می برد.
• به مرور زمان از نظر سلامت روانی افت پیدا کرده و دچار مشکلاتی نظیر اضطراب و افسردگی می‌شود.
• ممکن است در اثر عوارض ماده مصرفی علائمی نظیر بدبینی و بدگمانی مفرط را بروز دهد.
• بسیاری از مواد مخدر صنعتی روانگردان‌های توهم زا هستند و در نتیجه ممکن است منجر به بروز انواع علائم روانپریشی نظیر توهم و هذیان شوند.  
• بیمار معتاد به مرور زمان انگیزه‌های خود را از دست می‌دهد و نسبت به زندگی احساس پوچی می‌کند.  
• اعتیاد با ایجاد تغییرات جسمانی ناخوشایند اعتماد به نفس فرد را از او گرفته و باعث انزوای اجتماعی می‌شود.

علائم رفتاری یا اجتماعی بیماران معتاد

کسانی که درگیر اعتیاد می‌شوند به مرور زمان از نظر رفتاری تغییر می‌کنند. همین مسئله اغلب باعث می‌شود که اطرافیان در این باره به آن‌ها مشکوک شوند. البته توجه داشته باشید که نباید صرفا به دلیل دیدن چند نشانه رفتاری به کسی برچسب بزنید و او را متهم به اعتیاد کنید.

در این شرایط باید پیش از هرچیز با یک مشاور اعتیاد مشورت کرده و برای انتخاب بهترین واکنش از او کمک بگیرید. از جمله علائم رفتاری که در مورد وجود اعتیاد هشدار می‌دهند عبارتند از:

• بروز مشکلاتی در عملکرد تحصیلی، شغلی، اجتماعی و…
• افزایش دروغگویی و مخفی‌کاری
• نادیده گرفتن مسئولیت‌های فردی
• درگیری با قانون
• بروز تغییر رویه در عادت‌های روزمره

شایع ترین علائم ظاهری بیمار معتاد

علائم ظاهری بیمار معتاد با توجه به ماده مخدر مصرفی تفاوت دارد. اما به طور مشترک شما می توانید نشانه های بیمار معتاد به شرح زیر تشخیص دهید.

تشنج و رعشه

آبریز بینی

قرمزی چشم ها

بی خوابی

خواب آلودگی در طول روز و گیجی

تغییر وزن (معمولا کاهش وزن)

بوهای عجیب و نامطبوع از لباس ها و دهان

برای اطمینان از علائم و نشانه های بیمار معتاد بهتر است که پیش از هر اقدامی با متخصصان ترک اعتیاد مشورت دریافت کنید. هرگز خودسرانه و پرخاشگری با بیمار معتاد برخورد نکنید. اطلاعات لازم درباره اعتیاد جمع آوری کنید.

جمع بندی نهایی

بر اساس تحقیقات در بسیاری از موارد اعتیاد از جایی شروع می‌شود که فکر می‌کنید ماده مصرفی خطری برای سلامتی‌تان ندارد و منجر به بروز اعتیاد نمی‌شود. در حقیقت عدم آگاهی کافی در مورد اعتیاد یکی از عوامل اصلی دچار شدن به این آسیب است. در نتیجه باید همواره اطلاعات خود را از مواد مخدر و نشانه های بیمار معتاد بالا ببرید و بدون مشورت متخصصین از هیچ گونه دارو یا موادی استفاده نکنید. 

توجه داشته باشید که حتی برخی داروهای اعصاب و روان نظیر داروهای آرام بخش بنزودیازپینی اعتیادآور بوده و می‌توانند منجر به بروز وابستگی جسمانی و روانی شوند. در نتیجه هرگز از آن‌ها به طور خودسر استفاده نکنید. در صورتی که احساس می‌کنید در پی مصرف یک ماده دچار اعتیاد شده‌اید و یا در نزدیکان نشانه های بیمار معتاد را می بینید؛ قبل از هرکاری به یک روانشناس اعتیاد مراجعه کرده و از خدمات مشاوره ترک اعتیاد استفاده کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه نشانه های بیمار معتاد می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره ترک اعتیاد تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.

سوالات متداول