درمان اختلال شخصیت اجتنابی با توجه به نشانه های آن  روش‌های مختلفی را می‌طلبد. اما مساله اصلی برای درمان این شخصیت همکاری و خواست خود فرد است. از آنجا که ویژگی اصلی شخصیت اجتنابی، دوری از جمع و معاشرت با دیگران است، ورود به روند درمان به ندرت و به سختی اتفاق می‌افتد. اما اگر روند درمان به طور جدی گرفته شود، بهبودی به احتمال زیادی حاصل خواهد شد. ریشه یابی و حل مشکلات عمیق شخصیت دوری‌گزین تنها به کمک رواندرمانی و تکنیک های روانشناختی صورت می‌گیرد. اما گاه برای کاهش اختلالات جانبی درمانگر دارو نیز دریافت می‌کند. برای شروع درمان بر روی مشاوره فردی کلیک کنید.

فهرست مطالب

• نشانه های ابتلا به اختلال شخصیت اجتنابی
  • راه های تشخیص شخصیت دوری جو
• اختلال شخصیت اجتنابی با کدام اختلالات همپوشانی دارد؟
• میزان شیوع اختلال شخصیت اجتنابی
• عوامل تاثیرگذار بر ابتلا به شخصیت اجتنابی
  • تفاوت اختلال شخصیت اجتنابی با اسکیزوئید و اضطراب اجتماعی
• آیا درمان اختلال شخصیت اجتنابی بدون درمانگر امکان پذیر است؟
  • 1- وظایف بیمار در قبال خود درمانی
  • 2- قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی
  • 3- احساس ناراحتی نکنید
  • 4- انجام فعالیت های مورد علاقه
  • 5-بیشتر خود را در موقعیت های اجتماعی قرار دهید
  • 6-موقعیت هایی که برای حضور در آنها تمایلی ندارید را شناسایی کنید
  • 7-با خودتان کنار بیایید
• درمان شخصیت اجتنابی
  • رفتار درمانی
  • درمان گروهی
  • طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی
  • روانکاوی
  • دارو درمانی شخصیت اجتنابی
• پیشگیری از ابتلا به اختلال شخصیت اجتنابی
  • سخن پایانی

برای دریافت مشاوره در زمینه درمان شخصیت اجتنابی می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

نشانه های ابتلا به اختلال شخصیت اجتنابی

تشخیص اختلال شخصیتی به معنای پایان زندگی و ناامیدی نخواهد بود. پس حتما این تشخیص توسط روانشناس یا روانپزشک انجام می‌شود، اما به طور کلی در صورتی که نشانه های زیر را در خود یا عزیزتان دیدید حتما برای دریافت خدمات درمان شخصیت اجتنابی اقدام نمایید. برای آشنایی بیشتر با انواع اختلالات شخصیت دسته c کلیک کنید.

_ شخصیت دوری گزین به شدت حساس است.

_ شخصیت دوری گزین با بیشتر فعالیت‌ها احساس لذت نمی‌کند.

_ افراد مبتلا به شخصیت اجتنابی اگر دوستی هم داشته باشند بسیار اندک هستند.

_ افراد مبتلا به شخصیت دوری گزین به راحتی با نظر منفی دیگران صدمه می‌بینند.

_ این افراد رفتارهای تنش زا دارند.

_ از موقعیت‌های عادی برداشت منفی می‌کنند.

_ مبتلایان به اختلال شخصیت اجتنابی تمایل دارند رویدادهای منفی را بزرگ جلوه دهند.

_ این افراد دچار خود کم بینی هستند و خود را فردی فرومایه ببینند.

_ قدرت ریسک پذیری کمی دارند و به ندرت چیز جدیدی را امتحان می‌کنند.

شاید چنین ویژگی‌هایی را در برخی موارد برای مدت زمان کوتاهی تجربه کرده باشید، اما شخصی که دچار اختلال شخصیت اجتنابی باشد کل زندگی‌اش را با این ویژگی ها می‌گذراند.

راه های تشخیص شخصیت دوری جو

فرد مبتلا به شخصیت دوری گزین علاقه‌ای به ارتباط با دیگران ندارد مگر اینکه مطمئن شود فرد مقابل حتما او را دوست دارد.

• برای ارتباط برقرار کردن با دیگران دچار تردید می‌شود زیرا می‌ترسد مورد تمسخر قرار بگیرد.
• فرد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی از مشاغلی که باید زیاد با دیگران ارتباط داشته باشد اجتناب می‌کند.
• فکر غالب این افراد که بر سایر افکارشان تاثیرگذار است، ترس از رد شدن می‌باشد.
• فرد احساس بی کفایتی کرده و در مقایسه با دیگران خود را پایین تر می‌بیند.
• این علائم باید برای مدت طولانی با فرد همراه بوده باشد و با دلایل و اختلالات دیگر قابل توجیح نباشد.

در صورتی که تصمیم به رابطه با این شخصیت را گرفته اید، حتما مقاله ازدواج با شخصیت اجتنابی را بخوانید.

اختلال شخصیت اجتنابی با کدام اختلالات همپوشانی دارد؟

اختلال شخصیت اجتنابی با اختلالات دیگری نیز همپوشانی دارند. که در این بخش مقاله به آنها اشاره کرده ایم.

◾ اختلال شخصیت مرزی

◾ افسردگی

◾ اختلال شخصیت وابسته

◾ اختلال اضطراب اجتماعی

◾ اختلال مصرف مواد

میزان شیوع اختلال شخصیت اجتنابی

گفته می‌شود بین نیم تا یک درصد مردم به اختلال شخصیت اجتنابی مبتلا هستند. این ارقام ممکن است در تحقیقات مختلف بیشتر یا کمتر شوند. شیوع اختلال شخصیت اجتماعی در بین زنان و مردان یکسان است. مانند بسیاری از اختلالات روان شناسی، این اختلال معمولا در بین افراد زیر 18 سال خود را نشان نمی‌دهد.

عوامل تاثیرگذار بر ابتلا به شخصیت اجتنابی

علت اصلی ابتلا به این اختلال مانند سایر اختلالات شخصیت ناشناخته است. تحقیقات نشان داده که اختلال شخصیت اجتنابی می‌تواند تحت تاثیر عوامل اجتماعی، روانی، ژنتیکی و محیطی پدید آید. از این نظریه که این اختلال در خانواده‌های خاصی اتفاق می‌افتد، می‌توان نتیجه گرفت اختلال شخصیت اجتنابی جنبه ژنتیکی دارد.

اگر والدین فرزند خود را مورد بی‌توجهی قرار دهند یا از او سوءاستفاده‌های عاطفی کنند، ممکن است فرزند به اختلال شخصیت اجتنابی دچار شود. عدم محبت، انتقاد یا تمسخر والدین می‌تواند موجب بروز این اختلال در فرد بشود. در گروه‌های همسالان اگر کودک به نحوی طرد شود نیز امکان بروز این اختلال بالا می‌رود. اختلال اضطراب اجتماعی و اختلال شخصیت اجتنابی دارای علت‌های مشابهی هستند، اما اختلال شخصیت دوری گزین شدیدتر از اختلال اضطراب اجتماعی است. برای کسب اطلاعات در زمینه برخورد با شخصیت اجتنابی کلیک کنید.

تفاوت اختلال شخصیت اجتنابی با اسکیزوئید و اضطراب اجتماعی

افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی با افراد اسکیزوئید و اضطراب اجتماعی تفاوت دارند. در این بخش مقاله به این تفاوت ها اشاره کرده ایم.

بیماران مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید به دلیل بی علاقگی به برقراری ارتباط، از دیگران دور می‌شوند. از تنهایی خود لذت می‌برند و راضی هستند. اما فرد دارای اختلال شخصیت اجتنابی به خاطر ترس از طرد شدن و انتقاد منفی از دیگران فاصله می‌گیرند.

افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی، در حضور دیگران استرس و اضطراب بالایی دارند و گاه فقط در برخی از موقعیت های عمومی (مثل سخنرانی در جمع) این حال برای آنها رخ می‌دهد. اما افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی در همه موقعیت ها، ترس و بازداری اجتماعی بالاتری نسبت به اختلال اضطراب اجتماعی تجربه می‌کنند.

آیا درمان اختلال شخصیت اجتنابی بدون درمانگر امکان پذیر است؟

عدم توانایی این شخصیت به برقراری ارتباط و تعامل با دیگران باعث می‌شود که تمایل چندانی برای دریافت خدمات درمانی نداشته باشند. اما باید بدانید که همه اختلالات‌شخصیتی ، من جمله شخصیت اجتنابی برای بهبودی نیاز به دریافت خدمات تخصصی دارند. پس هرگز خودسرانه به درمان نپردازید. در ادامه به روش هایی برای بهبود اوضاع در کنار دریافت خدمات درمانی اشاره کرده‌ایم.

1- وظایف بیمار در قبال خود درمانی

موقعیت‌هایی که بیشتر از آن دوری می‌کنید را شناسایی کنید. در یک برگه دو ستون بکشید، در یک طرف آن لیستی از موقعیت‌هایی که بیشتر احساس امنیت دارید و در طرف دیگر مکان هایی که از حضور در آن‌ها اجتناب می‌کنید را بنویسید. می‌توانید به این لیست ستون‌های دیگری نیز اضافه کنید و در آن‌ها درباره احساسات، افکار و واکنش تان توضیح بدهید. در اختیار گذاشتن این لیست نزد درمانگر کمک شایانی به تسریع روند درمان شخصیت اجتنابی شما می‌کند.

2- قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی

می‌توانید در تعاملات پر استرس‌زا با یک سلام کوچک شروع کنید. روش‌هایی را جستجو کنید که در مناطق امن قرار بگیرید. مکان‌هایی که دوست ندارید در آن تعاملات‌تان زیاد باشد را بنویسید. احساسی که تجربه کرده‌اید را ثبت کنید. یادداشت کردن سبب پیشرفت و ترغیب شما به ادامه کار می‌شود. برداشتن قدم اول برای افرادی که دچار این اختلال هستند ترسناک و سخت است. خودتان را به انجام کاری که دوست دارید مجبور کنید و به هدف‌هایتان فکر کنید و به توانایی و استعدادهای‌تان باور داشته باشید.

3- احساس ناراحتی نکنید

اگر در برخی موقعیت‌ها دچار عدم اطمینان و ناراحتی اضطراب شدید به خودتان قوت قلب بدهید و با خود بگویید: “من می‌توانم انجامش دهم و از انجام دادن این کار خشنود خواهم شد‌”. حتی کسانی که مهارت بالای اجتماعی دارند هم گاهی از این که چه چیزی در انتظار آنان است بی خبرند. این جملات تاثیر زیادی در درمان شخصیت اجتنابی دارند.

پس ناامید نشوید و از ارتباطات اجتماعی خود نهایت استفاده را ببرید. اوقات بیشتری را کنار دوستان‌تان بگذرانید. به مکان‌های شاد بروید. در محل کار، بیشتر با همکاران‌تان صحبت کنید. اگر دوستان زیادی ندارید، از خانواده و آشنایان خود بخواهید که شما را با افراد دیگر آشنا کنند. به دوستان خود بیافزایید. برای اعضای خانواده توضیح دهید که سعی دارید این اختلال را کم کنید و برای کمتر کردن آن تلاش می‌کنید. آن‌ها به شما در آموختن مهارت‌های اجتماعی کمک خواهند کرد.

4- انجام فعالیت های مورد علاقه

لازم نیست فعالیت‌های اجتماعی که علاقه‌ای به آن ندارید را انجام دهید. برای مثال اگر مهمانی رفتن را دوست ندارید. پس آن را انجام ندهید. اگر به رشته تحصیلی‌تان علاقه ندارید آن را عوض کنید. مشاغلی انتخاب کنید که از انجام دادن آن به خود افتخار می‌کنید و به شما حس خوبی می‌دهد. انجام فعالیت‌های مورد علاقه می‌تواند سبب پیدایش انگیزه بیشتری در شما شود. این گونه نیز با کسانی آشنا می‌شوید که خصوصیات اخلاقی نزدیک‌تری به شما دارند.

پیشنهاد می شود برای استفاده از خدمات رایگان تست شخصیت شناسی کلیک کنید.

5-بیشتر خود را در موقعیت های اجتماعی قرار دهید

با اینکه اینکار دشوارترین کار برای فردی است که مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی است؛ اما اگر فرد واقعا قصد درمان شدن را دارد؛ باید به مرور بیشتر در موقعیت های اجتماعی قرار گرفته و در ابتدا با جمع های کوچک تر شروع نماید.

6-موقعیت هایی که برای حضور در آنها تمایلی ندارید را شناسایی کنید

قطعا موقعیت هایی وجود دارد که فرد مبتلا به شخصیت اجتنابی ، بیشتر از حضور در آنها سر باز زده و در واقع بیشتر اجتناب می‌کند. قطعا خود فرد متوجه خواهد شد که بیشتر از چه موقعیت هایی فرار می‌کند. از این رو بهتر است محرک های حاضر در این محیط ها را شناسایی کرده و تلاش کند تا با آنها مواجه شود.

7-با خودتان کنار بیایید

یکی از اولین اصل های خود درمانی در درمان شخصیت اجتنابی ، کنار آمدن با خود و پذیرش است. با احساس بدی که نسبت به خودتان دارید؛ کنار آمده و به پذیرش برسید. چرا که در صورتی که پذیرش وجود نداشته باشد؛ قطعا فرایند درمان نیز آغاز نخواهد شد.

درمان شخصیت اجتنابی

در ادامه رایج‌ترین روش‌های درمان شخصیت اجتنابی را آورده‌ایم. اما طول درمان و تاثیر آن با توجه به شرایط هر فرد متفاوت خواهد بود. در هر کدام از این روش‌ها مرحله به مرحله ترس، اضطراب و اجتناب از جمع و علت‌های آن شناسایی و رفع می‌گردد. انتخاب درمانگر متخصص و باتجربه اهمیت زیادی در نتیجه بخش بودن درمان دارد.

رفتار درمانی

یکی ازبهترین روش‌های درمان شخصیت اجتنابی ، رفتار درمانی به رویکرد دیالکتیکی است. این درمان به کمک روانشناس صورت می‌گیرد.

روانشناس اعتقادات، باورها و افکار فرد را اصلاح می‌کند. کسی که دچار این اختلال هست می‌تواند به کمک روانشناس و گذراندن جلسات روان‌درمانی ریشه اعتقادات ناسالم خود را بیابد و عوارض این اختلال را کم کند. برای آشنایی با پروتکل رفتار درمانی دیالکتیکی کلیک کنید.

درمان گروهی

در این روش، کسانی که از یک بیماری مشترک رنج می‌برند. به همراه یک درمانگر در یک مکان جمع می‌شوند و توصیه‌ها و نظرات خود را به اشتراک می‌گذراند. جلسات گروه درمانی به فرد کمک می‌کند تا بتواند تصویری از خود بسازد و آن را اصلاح کند. تقویت احساس همدردی و درک دیگران نیز به واسطه این گروه ها اتفاق می‌افتد.

طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی

یکی از روش های جدیدی که در دهه های اخیر به شخصیت اجتنابی کمک کرده است، طرحواره درمانی است. در این روش ریشه های شکل گیری باورهای مخرب و ناسازگار فرد شناسایی شده و به کمک تکنیک های مختلف درمانگر به بیمار کمک می‌کند تا آن‌ها را تغییر دهد. از آنجا که ریشه این اختلال بیشتر در کودکی و ارتباط با والدین است، طرحواره درمانی جزء نتیجه بخش ترین روش های درمان شخصیت اجتنابی بوده است.

روانکاوی

از جمله متدهای درمانی که توانسته بر روی شخصیت های اجتنابی تاثیر زیادی داشته باشد، روانکاوی است. اما از آنجا که این روش طولانی مدت بوده و مراجعه بیمار به طور مرتب ضروری است. نمی‌توان از آن در مورد همه بیماران به کار برد.

دارو درمانی شخصیت اجتنابی

دارو درمانی روش دیگری برای کم کردن عوارض این اختلال است. اما باید بدانیم که دارویی مختص به درمان شخصیت اجتنابی وجود ندارند و در برخی مواقع پزشک دارو های ضد افسردگی تنها برای کاهش علائم‌افسردگی تجویز می‌کند.

پیشگیری از ابتلا به اختلال شخصیت اجتنابی

در بیشتر موارد ابتلا به اختلال شخصیت اجتنابی به دلایل ارثی و ژنتیکی اتفاق می‌افتد و به همین دلیل پیشگیری از آن دشوار و یا حتی در مواردی غیرممکن است. اما می‌توان با انجام اقداماتی بروز نشانه های آن را به حداقل رساند. اگر فردی در اطرافیان شما به طرز بیمارگونه ای خجالتی و کم رو است؛ بهتر است از متخصص کمک گرفته و در این زمینه اقدام نمایید.

سخن پایانی

ابتلا به اختلال شخصیت اجتنابی با بروز مشکلات زیادی مخصوصا در عرصه اجتماعی همراه است. این موضوع مخصوصا در بزرگسالی می‌تواند عملکرد تحصیلی و شغلی افراد را به طور کلی مختل نماید. از این رو بهتر است از نحوه درمان این اختلال مطلع بوده و اقدامات لازم را انجام دهید. البته که درمان این اختلال ، بدون حضور متخصص امکانپذیر نیست. به همین دلیل حتما از یک روانشناس نیز کمک بگیرید. 

برای دریافت مشاوره در زمینه درمان شخصیت اجتنابی می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

سوالات متداول

آیا اختلال شخصیت اجتنابی قابل درمان هستند؟

درمان کامل اختلال شخصیت اجتنابی معمولا امکان پذیر نیست اما با استفاده از خدمات روانشناسی می‌توان اختلال را تا حد بسیار زیادی کنترل کرد و سبک زندگی فرد را در جهتی مثبت تغییر داد. 

منبع: درمان اختلال شخصیت اجتنابی