هرزه خواری یا پیکا (pica) به خوردن مواد غیرخوراکی یا فاقد ارزش غذایی گفته می‌شود. در واقع این اختلال یکی از انواع اختلالات‌خوردن است که برای رفع آن باید اقدامات درمانی صورت بگیرد. در این وضعیت فرد شاید دست به مصرف هر ماده‌ای بزند که از جمله رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به کاغذ، خاک، صابون، رنگ، چسب، خاکستر و زغال سنگ اشاره کرد.

بسیاری از مبتلایان کنترل بسیار کمی در برابر وسوسه انجام این کار دارند و با پنهان کاری به این کار ادامه می‌دهند. با بروز عوارض مسمومیت و مشکلات جسمانی معمولا اطرافیان متوجه وضعیت می‌شوند. با جدی گرفتن درمان و توجه به دستورات متخصص می‌توان با این اختلال مقابله کرد. در ادامه برای آشنایی با نشانه‌ها، علل و درمان پیکا با ما همراه باشید.

منبع: هرزه خواری یا پیکا

هرزه خواری یا پیکا چیست؟

 هرزه خواری یا پیکا به مصرف مواد بدون ارزش غذایی است. این غذاها شامل گچ، خاک، یخ و رنگ می‌باشد. در صورتی فرد به هرزه خواری مبتلا است که این نحوه مصرف مواد به مدت 1 ماه ادامه داشته باشد. این اختلال به دلایل مختلفی مانند کم خونی فقر آهن، کمبود روی، اختلالات روانی و … به وجود می‌آید.

منظور از پیکا یا پایکا به معنای زاغ است. دلیل نام گذاری به این شیوه است که پرنده ای به این نام به خوردن چنین چیزهایی معروف است. هرزه خواری به سه دسته خاک خواری، مواد زیان بار و مواد قندی- نشاسته ای  تقسیم می‌شود. برای درمان این اختلال حتما باید از روانشناس و مشاورین متخصص کمک بگیرید. دارو درمانی، رفتار درمانی، ممانعت فیزیکی، روان درمانی و … از روش های درمانی اختلال هرزه خواری می‌باشد. در ادامه تمامی جوانب اختلال پیکا را توضیح داده‌ایم.

نشانه ها و علائم اختلال هرزه خواری

هرزه خواری که با نام پیکا نیز شناخته می‌شود یک اختلال روانپزشکی است که در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی در دسته اختلالات خوردن قرار می‌گیرد. مبتلایان به هرزه خواری علاقه زیادی به خوردن مواد غیرخوراکی یا فاقد ارزش غذایی دارند و از همین رو اقدام به خوردن چیزهایی می‌کنند که برای سلامتی آن‌ها مضر است. البته در نظر داشته باشید که تشخیص اختلال پیکا زمانی مطرح می‌شود که رفتار فرد با سن رشدی او تناسب نداشته باشد.

از همین رو در بچه‌های کوچک که هنوز فرق خوراکی‌ها و غیرخوراکی‌ها را نمی‌دانند و ممکن است هرچیزی را در دهان بگذارند، این مسئله مطرح نمی‌گردد. در واقع حداقل سن برای تشخیص گذاری اختلال پیکا دو سالگی است. از دیگر علائم هرزه خواری این است که رفتار فرد علاوه بر سن با زمینه فرهنگی او نیز تناسب ندارد.

برای مثال در هرزه خواری ممکن است خوردن برخی موادی که از نظر ما غیرخوراکی هستند در برخی فرهنگ‌ها پذیرفته شده باشد. در نتیجه تنها زمانی می‌گوییم فرد دچار اختلال پیکا شده است که او دست به مصرف چیزهایی بزند که از نظر اطرافیان و بافت فرهنگی نیز امری غیر معمول باشد.

انواع اختلال هرزه خواری

اختلال هرزه خواری به سه دسته کلی تقسیم می‌شود که در ابتدای مقاله به آن اشاره کرده‌ ایم. اما در این بخش موادی که این افراد مصرف می‌کنند را توضیح داده‌ایم.

???? مصرف وسایل چوبی

???? خوردن مو

????خوردن یخ یا نوشیدنی های بسیار یخ

???? خوردن شیشه

???? خوردن خاک

????خوردن مواد نشاسته ای و قندی

???? مصرف گچ

در اختلال هرزه خواری فرد چه چیزهایی می خورد؟

همانطور که از اسم این اختلال پیداست مبتلایان به پیکا یا هرزه خواری شاید به هرگونه مواد غیرخوراکی یا فاقد ارزش غذایی علاقه مند باشند و اقدام به خوردن آن‌ها نمایند. مواد معمولی که اغلب در این شرایط بلعیده می‌شوند، متناسب با سن و میزان دسترس پذیری متفاوت‌اند. از جمله این مواد می‌توان به کاغذ، صابون، لباس، مو، نخ، پشم، خاک، گچ، پودر تالک، رنگ، چسب، سنگ، ریگ، زغال، زغال سنگ، یخ، نشاسته، خاکستر و خاک رس اشاره کرد.

پیامدها و عوارض پیکا

مسلما خوردن مواد غیرخوراکی قابلیت ایجاد پیامدهای منفی گسترده‌ای در بدن انسان دارد. از جمله پیامدهایی که در این شرایط گزارش می‌شود، باید به مشکلات مکانیکی روده، ابتلا به انواع عفونت‌ها نظیر توکسوپلاسموزیس و توکسوکاریازیس در اثر بلع مدفوع یا کثافات، انسداد روده (اغلب به دلیل بلعیدن اجسام خارجی) سوراخی روده و ابتلا به مسمومیت اشاره کرد. بنابراین هرزه خواری با پیامدها و عوارض زیادی روبرو است.

علل ابتلا به هرزه خواری

با توجه به خطراتی که در پی ابتلا به اختلال پیکا گریبان‌گیر افراد می‌شود، این نگرانی پیش می‌آید که اصلا منشا و علت بروز آن چیست و چرا افراد درگیر آن می‌شوند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که متخصصان در سبب شناسی هرزه خواری یک عامل واحد را معرفی نمی‌کنند. بلکه معتقدند عوامل زیستی، محیطی و روانشناختی گوناگونی در تعامل با یکدیگر می‌توانند در شروع این مشکل نقش داشته باشند.

برای مثال در برخی موارد کمبود ویتامین‌ها یا مواد معدنی نظیر آهن و روی با بروز هرزه خواری همراه می‌شوند. همچنین درگیری با استرس‌های شدید و ناتوانی در تحمل اضطراب نیز می‌تواند باعث شود که افراد برای کنترل هیجانات خود به راه‌حل‌های ناسالمی نظیر مصرف مواد غیرخوراکی روی بیاورند.

نحوه تشخیص اختلال پیکا

برای تشخیص اختلال هرزه خواری در ابتدا پزشک با بررسی سابقه پزشکی و دریافت گزارش از سایر اعضای خانواده آغاز می‌کند. سپس آزمایشاتی برای تشخیص دقیق تر تجویز می‌کند که شامل موارد زیر است.

???? آزمایش خون برای بررسی کم خونی و تعیین میزان آهن و روی

???? تصویربرداری از روده‌ها جهت بررسی انسداد روده‌ها

????آزمایش بررسی وجود انگل یا باکتری

???? تهیه نمونه مدفوع جهت بررسی خونریزی معده

???? ارزیابی کاهش وزن

????آزمایش ارزیابی میزان سرب

???? ازمایش کمبود ویتامین و مواد معدنی ضروری

درمان اختلال هرزه خواری یا پیکا

قدم اول در درمان اختلال هرزه خواری کاهش آسیب‌های وارد آمده است. در نتیجه فرد باید تحت ارزیابی‌های پزشکی قرار بگیرد. تا مشخص شود در اثر خوردن مواد غیرخوراکی دچار چه مشکلاتی شده است. سپس درمان‌های لازم برای رهایی از مشکلاتی نظیر مسمومیت یا انسداد روده در دستور کار قرار می‌گیرند. در قدم بعدی و با عبور از علائم بحرانی به علل بروز مشکل پرداخته می‌شود.

اگر متخصص تشخیص دهد که کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی در بروز اختلال پیکا یا هرزه خواری نقش دارند، استفاده از مکمل‌ها در دستور کار قرار خواهند گرفت. در کنار همه این‌ها پیگیری جلسات روان درمانی نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این جلسات روانشناس قدرت کنترل استرس در بیمار را ارزیابی کرده و با آموزش تکنیک‌های رفتاری به او یاد می‌دهد تا بتواند مقاومت بیشتری در برابر اضطراب‌ها از خود نشان دهد و راه حل‌های سالمی را برای کنترل خود به کار بگیرد.

کلام آخر

برای تشخیص هرزه خواری با پیکا حتما باید آزمایش های خون جهت شناسایی کم خونی و اندازه گیری مایعات بدن انجام دهید. حتی در برخی موارد رادیوگرافی شکم نیز تجویز می‌شود. درمان برای افراد مبتلا به این اختلال باید از طریق دارو درمانی و روان درمانی صورت بگیرد. اگر درمان نشود پیامد ها و عواقب شدیدی را به دنبال خواهد داشت.

برای روان درمانی حتما از روانشناس و مشاورین متخصص راهنمایی بگیرید. مرکز مشاوره ذهن نو به صورت تلفنی و حضوری به شما مراجعین گرامی خدمات ارائه می‌دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.

برای دریافت مشاوره در زمینه هرزه خواری می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360  با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید. 

سوالات متداول